Rundvee

Om mastitis goed te bestrijden is het van belang dat de oorzaak bekend is. Ook is dit belangrijk om uiteindelijk gebruik te kunnen maken van 2^e-keus-middelen (als bv Avuloxil) Een bacteriologisch onderzoek (BO) van de melk van een koe met uierontsteking is hierbij onmisbaar. Dit BO wordt in ons eigen laboratorium uitgevoerd. Als u melk wilt laten onderzoeken, neem dan op zeer hygiënische wijze een monster in een steriel buisje (verkrijgbaar bij ons aan de balie). Vries het monster in voor later onderzoek, of breng het naar de praktijk. Een dag na het inzetten van het BO is er in de regel al een (voorlopige) uitslag.

Mogelijke uitslagen:

Coagulase Negatieve Staphylococcen (CNS)

• Vormt een brede groep bacteriën met variërende kenmerken
• Meest koegebonden, maar besmetting kan uit de omgeving komen.
• Regelmatig bij vaarzen in begin van lactatie
• Blijft vaak lang aanwezig in het kwartier, maar kan spontaan genezen
• Geeft vaker een hoog celgetal dan een echte mastitis
• Droogzetters met antibiotica genezen ongeveer 85%
• Preventie: dippen/sprayen, goede melkhygiëne

Enterococcen

• Komen als mastitisverwekker maar weinig voor
• Poepbacterie
• Maar als ze voorkomen zijn ze erg hardnekkig
• Hygiëne is het sleutelwoord: schone, droge ligplekken en schone uiers en geschoren staarten

Escherichia coli (ECO)

• Bevinden zich in de omgeving van de koe
• Vaak heftige uierontsteking (hard gezwollen, waterige melk
• Toxines spelen een rol (dus de bacterie is vaak niet meer aanwezig, terwijl de koe nog wel (ernstig) ziek is van de toxines
• Bij problemen in het begin van de lactatie is er vaak een slechte genezing
• Snelle reactie met een adequaat middel. En wel doorbehandelen omdat je nooit zeker weet of het echt ECO is
• Preventie: dippen/sprayen, eerste half uur na melken niet liggen, barrière-dip

Klebsiella (KLB)

• Komt weinig voor, maar lijkt wel toe te nemen
• Geeft grote schade en ernstige ziekte
• Behandeling loopt meestal uit op een teleurstelling
• Bij herstel blijft de bacterie wel aanwezig
• Bij uitbraak de dieren met een afwijkend celgetal onderzoeken
• Besmet zaagsel is regelmatig de oorzaak

Mycoplasma (MYC)

• Bereikt via de bloedbaan het uier (dus vaak meerdere kwartieren)
• Geeft een zandachtig bezinksel als je een monster enige tijd laat staan
• Heeft geen celwand: dus de keuze van antibiotica is van belang
• Alleen door GD te kweken (wij sturen door bij een verdenking)
• Behandeling verloopt zeer vaak teleurstellend

Staphylococcus aureus (SAU)

• koegebonden
• Kan (net als ECO zeer acuut en ernstig verlopen, blauwuier)
• Hult zich in in het uier (biofilm) en laat zich daardoor lastiger bestrijden
• Vaak worden zeer weinig bacteriën uitgescheiden dat BO geen uitslag geeft
• Melktechniek/hygiëne en onderhoud van apparatuur
• Langdurig besmet dier liever niet meer behandelen

Streptococcus agalactiae (SAG)

• Overleeft alleen in melk
• Dus extreem koegebonden
• Geeft zeer hoge celgetallen en slechts milde mastitis
• Goed te genezen met eenvoudige penicilline, maar komt zeer weinig voor

Streptococcus dysgalactiae (SDY)

• Milde mastitis, flink verhoogd celgetal
• Koegebonden en omgevingsbacterie
• Berucht bij speenbeschadigingen
• Let op speenconditie, boxafmetingen, gladde boxvloer
• Gebruik huidverzorgende spray/dip

Streptococcus uberis (SUB)

• Omgevingsbacterie en koebacterie, maar ook wel een op huid en slijmvliezen
• Sommige stammen vormen een biofilm, waardoor minder goed bereikbaar voor antibiotica
• Meestal begin van de lactatie
• Bij herhalingsgeval lang behandelen
• Ventilatie, overbezetting, hygiene van de afkalfstal, vliegen zijn factoren van belang
• Let op de weerstand van de koe (immers vaak begin lactatie)

Mengmonster

Dit is in de regel een gevolg van een onjuiste afname van een melkmonster. In onze praktijk zijn handige kaarten te krijgen met instructies om een zo goed en representatief mogelijk monster uit een kwartier te krijgen

Geen groei

• Er zijn geen bacteriën gekweekt uit het melkmonster
• Bacterie al verdwenen (koe genas zichzelf) Een milde mastitis dus, maar er kunnen lang vlokjes gevonden worden
• Bacterie is ingekapseld (SAU bv.): eerst invriezen
• De bacterie is door ons niet te kweken, bv. In geval van Mycoplasma
• Let op: van alle monsters die genomen worden is ongeveer 40% negatief (geen groei)